Сачыненне добра смяецца той хто смяецца апошнім.

Сачыненне добра смяецца той хто смяецца апошнім.

Г а р л а х в а ц к ахвяравалі б вы, аляксандр пятровіч, адзін вечарок, ды пайшлі б мы з вамі рэстаранчык, б там па малюсенькай пагаварылі б, як людзі. Стараецца надзець маску чэснага савецкага чалавека, але грозная рука адплаты ўзнята над вось - вось сарве маску выставіць яго на суд, на ганьбу, на ўсеагульную знявагу.

Прыведзеныя сістэму, гэтыя астаткі абазначаюць сабою тую цудоўную, з чым не параўнальную лесвіцу дарвіна, па якой на працягу соцень год зямное жыццё ўзбіралася крок за крокам вышэй вышэй, аж пакуль не дасягнула вянца тварэння, якім з яўляецца сучасны чалавек. Паводле велізарных памераў гэтай паводле клыкоў, падобных на маманта, гэту жывёліну можна было б аднесці да слановых, але гэтаму перашкаджае дасканала развітая поўная сістэма зубоў, чаго сярод слановых не сустракаецца. Але пазіцыя апошніх была досыць хісткай, бо нікому да гэтага часу не ўдавалася знайсці другія часткі шкілета перш за косці канечнасцей, якія б пацвердзілі вывады. Будова нагі гэтага выкапня вельмі падобна да тае, якую мы бачым у нашай толькі апіралася гэта жывёліна пры хадзе не на два пальцы, а на чатыры, з якіх два крайнія былі крыху меншыя за два сярэднія. З часам, калі пад уплывам неспрыяючых кліматычных умоў корму станавілася менш менш, буйнейшыя экземпляры пачалі выміраць ад бяскорміцы, выжывалі толькі самыя дробныя, якім менш трэба было яды. Вага тулава з пакалення пакаленне змяншалася, нарэшце яно страціла столькі вазе, што для яго падтрымання досыць было толькі двух сярэдніх пальцаў на кожнай назе.

Чарнавус бярэ яе разглядае) іншыя матэрыялы даюць нам падставу меркаваць, што гэта велізарная жывёліна часткова падобна была на нашу свінню, а часткова на маманта, з якім, відавочна, была сваяцтве.

Але ёсць заслужаныя людзі навукі, хоць старыя вучоныя, але з маладой душой, якія не ўсміхаюцца іранічна, гледзячы на нашы поспехі, а радасна апладзіруюць. Якая сіла канструктыўнага розуму аляксандра пятровіча, што дала яму магчымасць толькі на падставе аднае невялікай косткі намаляваць нам яркі вобраз дапатопнай жывёліны. Мне думаецца, паколькі гэта жывёліна сваім выглядам знаходзіцца пасярэдзіне паміж мамантам свіннёй, а ростам ж набліжаецца да маманта, дык яе лепш было б назваць не мамантавай свіннёй, а свінячым мамантам. У заключэнне я хачу ад душы падзякаваць — думаю, што да мяне далучацца прысутныя, — падзякаваць аляксандру пятровічу за тую вялікую прыемнасць, якую даставіў нам сваім дакладам. Свінячыя маманты могуць жыць толькі там, дзе спрыяе клімат, — у атмасферы баязлівасці, разгубленасці, падхалімства, палітычнай слепаты, а там, дзе пануе мужнасць, чэснасць бальшавіцкая пільнасць, — яны жыць не могуць хутка выдыхаюць. Канфлікт — аснова п есы, — сцвярджаў кандрат крапіва і выдатна рэалізаваў гэтае асноўнае патрабаванне да драматычнага твора ў сваёй літаратурнай спадчыне.

Адны займаюцца навукай, а другія — інтрыгамі, плёткамі і іншымі бруднымі справамі, што не маюць ніякага дачынення не толькі да навукі, але і да прыстойнага жыцця наогул. Напамін гарлахвацкаму з масквы, што яму неабходна пацвердзіць свой статус вучонага — напісаць навуковую працу, і падштурхнуў гарлахвацкага на авантуру.

Дзеянне дасягае сваёй кульмінацыі ў сцэне, калі гарлахвацкі прымушае тулягу напісаць за яго дысертацыю, і яшчэ большага напружання, калі гарлахвацкаму ўдаецца заручыцца падтрымкай аўтарытэтнага вучонага чарнавуса, папярэдне ашальмаваўшы яго. Першая найлепшым чынам выяўляе сутнасць сатырычнага персанажа, бо дзеля выратавання ён вымушаны выявіць свае далёка не лепшыя якасці ў камічнай сітуацыі. Мастацкая вартасць камічнай сітуацыі вызначаецца навізной і вычарпальнасцю ў характарыстыцы галоўных вобразаў, што нясуць асноўную нагрузку ў выражэнні ідэі, а не толькі геданістычным уздзеяннем на гледача. Заслуга крапівы найперш у тым, што ён з уласцівым яму майстэрствам стварае не толькі знешні, але і ўнутраны канфлікт — канфлікт чалавека з ворагам, як сядзіць у ім самім. Крапіва - філосаф усім творам і найперш вобразам тулягі сцвярджае, што перамога над злом, над свінтусамі - грандыёзусамі магчыма толькі ў выніку перамогі над сабой. Усімі даступнымі сатырыку - камедыёграфу сродкамі (маналогамі, дыялогамі, камічнымі сітуацыямі, іроніяй і гратэскам, дэталямі і вострым дынамічным сюжэтам) к. У мастацкіх адносінах сцэна настолькі геніяльна выпісана, што сапраўды з яўляецца парадам - але і выключна ўсіх мастацкіх сродкаў, якімі так па - майстэрску валодае крапіва - драматург. Свінячыя маманты могуць жыць толькі там, дзе ім спрыяе клімат, — у атмасферы баязлівасці, разгубленасці, а там, дзе пануе мужнасць, чэснасць, яны жыць не могуць і хутка выдыхаюць. Невыпадкова многія з выразаў камедыі сталі крылатымі, узбагацілі нашу мову трапнымі выслоўямі, як узбагаціў крапіва мову свайго твора залацінкамі народнай мудрасці. Усім творам і вобразамі левановіча і веры ў прыватнасці драматург даводзіць, што перамога над злом магчыма толькі пры агульных намаганнях усіх сумленных і здаровых сіл у грамадстве, славіць высакароднасць і здольнасць людзей дапамагчы іншым у сітуацыі, якая можа быць небяспечнай для іх саміх. Адначасова ён папярэджвае, што філасофія мая хата з краю можа нашкодзіць і таму, хто яе прытрымліваецца, і справе, якой служыць адданы і сумленны чалавек. Чакае яна свайго пастаноўшчыка і сёння, бо твор гэты геніяльны, а праблемы, узнятыя ў ім, вечныя і надзённыя, урокі, якія дае нам крапіва - філосаф, вельмі карысныя і патрэбныя. Ён карыстаецца даверам у грамадстве, да яго звяртаюцца людзі, каб той дапамог чарнавусу адмоўнымі ў п’есе з’яўляюцца вобразы аляксандра пятровіча гарлахвацкага, зёлкіна і яго жонкі. И зёлкин пачынае расхваліваць свайго начальніка; «павінен проста сказаць, таварышы, што ад даклада паважанага аляксандра пятровіча я ў вялікім захапленні. Калі яе не ўзяць за жабры — добра, што якраз жабры ёсць у яе, — калі не ўзяць за гэтыя жабры, дык такі свінтус грандыёзус можа шмат шкоды нарабіць” – падводзіць вынік левановіч. Крапіва дапамог нам зразумець тое страшнае становішча, у якім апынуліся ўсе нашыя суайчыннікі ў трыццатыя гады, як лёгка было ў той час прынізіць чалавека, а то і ўвогуле – адняць у яго жыццё. Калі ў дачыненні да тулягі ім выкарыстоўваецца грубы шантаж, то гэтага вучонага ён імкнецца скампраментаваць у вачах іншых, сам жа да апошняй хвіліны разыгрывае перад чарнавусам ролю клапатлівага кіраўніка і заступніка. Драматург шырока звяртаўся да падтэксту (ён прысутнічае ў рэпліках і заключным слове левановіча ў другой карціне трэцяга акта; згадваючы мамантавую свінню і свінтуса грандыёзуса, партыйны сакратар гаворыць пра гарлахвацкага), да іроніі, напрыклад, ацэнка тулягам гарлахвацкага ў першай карціне трэцяга акта, рэпліка нічыпара ў заключнай сцэне і інш), да самахарактарыстык герояў (самараскрываецца ў п’есе гарлахвацкі), да сітуацыі - непаразумення (выступленне нічыпара пры абмеркаванні даклада) і г. Сочинение на тему “моё настроение во время грозы” например, “ледяное сердце”, “железные нервы”, “глаз - алмаз”, “заяц” (о безбилетном пассажире), “у меня глаза выпали.

Вось тут вылучаецца трэцяя праблема – маральнага плана, і асабліва востра паўстала яна пасля таго, як пра адкрыццё дабрыяна даведалася шырокае кола людзей. З разумением і нават са спачуваннем да прадстаўнікоў прафсаюзнай арганізацыі; са знешняй сумленнасцю і непрыязнасцю ў душы да скараспея; з высокай годнасцю чалавека, непадкупнасцю – да амерыканскага карэспандэнта болдвіна; з вялікай увагай і лёгкім гумарам – да калгасніцы алены максімаўны. Пачуўшы пра гэта, зёлкін - яшчэ адзін супрацоўнік гэтай навуковай установы і ўсім вядомы выдумшчык і пляткар - перайначыў яго расказ так, што выходзіла, быццам туляга на самой справе дзянікінскі афіцэр і вельмі баіцца цяпер гэтага. У той час дырэктар інстытута гарлахвацкі пад пагрозай выдачы дзянікінца нкус прымушае тулягу напісаць за яго навуковую працу і паставіць пад ёй прозвішча гарлахвацкага. Апошняй кропляй стала здарэнне з зіначкай зёлкінай, калі гарлахвацкі, баючыся жончынага гневу, выкліканага яго шашнямі з зіначкай, павярнуў усё так, што атрымалася, быццам з зінай у кабінеце быў не ён, а туляга. У дакладзе сустракаліся такія дэталі, што ўзнікала пытанне, хто на самой справе больш карысны выкапень - гарлахвацкі ці тая жывёліна, пра якую гаварылася ў дакладзе.

Спачатку смяяўся гарлахвацкі, паціраючы рукі ад радасці, што, дзякуючы страху тулягі, зможа ў хуткім часе абараніць дысертацыю і закрыць рот тым, хто падазрае яго ў лжэвучонасці і не давярае яму.

Тлумачыць калегам, якія іранізуюць над яго страхам, што ў варонежы, дзе сапраўды ў гады грамадзянскай вайны ён працаваў, быў з такім прозвішчам дзянікінскі палкоўнік, вельмі падобны на тулягу.

Разабраўшыся, дзе працуе гэты валодзя, гарлахвацкі адпраўляе чалавека ў форме шукаць свайго брата ў інстытут біялогіі, а не геалогіі, які знаходзіцца па вуліцы шырокай. Драматург шырока звяртаўся да падтэксту (ён прысутнічае ў рэпліках і заключным слове левановіча ў другой карціне трэцяга акта; згадваючы мамантавую свінню і свінтуса грандыёзуса, партыйны сакратар гаворыць пра гарлахвацкага), да іроніі, напрыклад, ацэнка тулягам гарлахвацкага ў першай карціне трэцяга акта, рэпліка нічыпара ў заключнай сцэне і інш), да самахарактарыстык герояў (самараскрываецца ў п есе гарлахвацкі), да сітуацыі - непаразумення (выступленне нічыпара пры абмеркаванні даклада) і г. Прыведзеныя ў сістэму, гэтыя астаткі абазначаюць сабою тую цудоўную, ні з чым не параўнальную лесвіцу дарвіна, па якой на працягу соцень мільёнаў год зямное жыццё ўзбіралася крок за крокам усё вышэй і вышэй, аж пакуль не дасягнула вянца тварэння, якім з яўляецца сучасны чалавек. Паводле велізарных памераў гэтай сківіцы і паводле клыкоў, падобных на біўні маманта, гэту жывёліну можна было б аднесці да сям і слановых, але гэтаму перашкаджае дасканала развітая поўная сістэма зубоў, чаго сярод слановых не сустракаецца. Але пазіцыя апошніх была досыць хісткай, бо нікому да гэтага часу не ўдавалася знайсці другія часткі шкілета і перш за ўсё косці канечнасцей, якія б пацвердзілі іх вывады. З часам, калі пад уплывам неспрыяючых кліматычных умоў корму станавілася ўсё менш і менш, буйнейшыя экземпляры пачалі выміраць ад бяскорміцы, выжывалі толькі. Вага тулава з пакалення ў пакаленне змяншалася, і нарэшце яно страціла столькі ў вазе, што для яго падтрымання досыць было толькі двух сярэдніх пальцаў на кожнай назе.

Чарнавус бярэ яе і разглядае) і іншыя матэрыялы даюць нам падставу меркаваць, што гэта велізарная жывёліна часткова падобна была на нашу свінню, а часткова на маманта, з якім, відавочна, была ў блізкім сваяцтве.

Але ёсць заслужаныя людзі навукі, хоць і старыя вучоныя, але з маладой душой, якія не ўсміхаюцца іранічна, гледзячы на нашы поспехі, а радасна ім апладзіруюць. Якая сіла канструктыўнага розуму ў аляксандра пятровіча, што дала яму магчымасць толькі на падставе аднае невялікай косткі намаляваць нам яркі вобраз дапатопнай жывёліны. Самае важнае тое, што чым бы там ні было, але яна ўсё - такі размнажалася і жыла і дажыла да нашага часу, і сягоння мы яе бачым, як жывую, у вобразе аляксандра. Мне думаецца, паколькі гэта жывёліна сваім выглядам знаходзіцца пасярэдзіне паміж мамантам і свіннёй, а ростам усё ж набліжаецца да маманта, дык яе лепш было б назваць не мамантавай свіннёй, а свінячым мамантам. У заключэнне я хачу ад душы падзякаваць — і думаю, што да мяне далучацца ўсе прысутныя, — падзякаваць аляксандру пятровічу за тую вялікую прыемнасць, якую ён даставіў нам сваім дакладам. Свінячыя маманты могуць жыць толькі там, дзе ім спрыяе клімат, — у атмасферы баязлівасці, разгубленасці, падхалімства, палітычнай слепаты, а там, дзе пануе мужнасць, чэснасць і бальшавіцкая пільнасць, — яны жыць не могуць і хутка выдыхаюць. Па - чуўшы пра гэта, зёлкін — яшчэ адзін супрацоўнік гэтай навуковай установы і ўсім вядомы вы - думшчык і пляткар — перайначыў яго расказ так, што выходзіла, быццам туляга на самой справе дзянікінскі афіцэр і вельмі баіцца ця - пер гэтага.